Hawad

Jun Tiburcio Perez Gonzales – Premio Speciale

“Premio Ostana scritture in Lingua Madre” edizione 2015

Lingua tutunakú (Messico)

Biografia

Jun Tiburcio è un artista-poeta messicano che si esprime nell’antica lingua Tutunakú, totonac in spagnolo. Il suo nome in tutunakú significa colibrì, uccello sacro nella regione messicana del Totonacapan, situata a nord dello Stato di Veracruz, Messico. Jun nasce nel 1959 a Chumatlán, in montagna, registrato con il nome spagnolo di Tiburcio Perez Gonzalez, ha trascorso la sua infanzia in montagna felice accanto ai suoi genitori che si dedicavano al campo e all’agricoltura. Ha studiato a Chumatlán Township, la scuola secondaria a Núñez e ha finito gli studi presso l’Università Pedagogica Nazionale in Papantla, Veracruz. Ha insegnato formazione indigena nella scuola di Coxquihui, Veracruz. Jun è un artista versatile: pittore, ricamatore, scultore di terra, artista di installazioni in arte visiva, scrittore, poeta in lingua indigena tutunakú. Ha esposto le sue opere in Messico, Canada, Francia, Spagna, Venezuela, Washington, Australia e Nuova Zelanda. Ha fatto recital tutunakú in molte parti del mondo, è l’ambasciatore della lingua tutunakú, oltre a dare lezioni sulla cultura nel Totonacapan. È stato fondatore e consulente artistico del Festival culturale di Cumbre Tajin Papantla, nello stato di Veracruz. La sua personalità è riassunta in una semplice espressione: l’arte di essere tutunakú, essere un creatore tra i tutunakú.

Antologia

TESTO ANTOLOGIA: TUTUNAKÚ

Poesie tratte da “Xlatamat jun / La vida del colibrì” 

Ed. Centro de las artas indigenas

Xpakgan jun

Kamakaxti minpakgan xla jun 

chu kakgosti lama jun.

Kakgosti… niti kamakgalakgchan

Kakgosti nikatachokgo.

Xpakga jun

xpakga uxi’alh

xpakga xkgakgatat

xpakga kakilhtamaku

Mikstu kakgosti

a chi wi tiku tapina

waka kakgosti

nikamakgxtakgti milikgosni.

Kilatamatkan ankgalhin koslawaka

namin kilhtamaku ni’alh katikgosti.

Axni chi lawaj namixa

akxniku nakatsya nikula jaxkan.

Xpakgan jun

xpakgan uxi’ax

xpakgan xkgakgatat

xpakgan kakilhtamaku.

Ni namakgniya jun, janasnokgan jili!

chunawankgoy litutunakkú.

Kilimakgtakgalhatkan

xlakta ni nasputa.

Chuna tama limasiyukan xtakaknit katuxawat.

Limakgatliwaga

Laklanka kiwi litsamakgoy:

chucut,

lijaxan,

xanat

xtawakat

chu masakga.

Wata wix litsamaya:

limakgatliwakga,

litliwakga,

tapaxkin,

liskgalala

chu lanka litlan.

Paks tanujni akinin

Nilakxtum anan jun

Lama tipalhuwa nak kakiltamaku.

Nahuna akinin nilakxtum,

wi tiku chalman, tiku lhmomokgo,

smalala, kgats xakgon, 

akxkulaka, lakgastarankga, akxkuyutwa,

smalala.

Wata ni kalipuwanti nikuntla wix,

chuna kapaxuwa lata makatankanita

tlanka kamakglhkatsikanti.

Akxni na’akxilha kxpakgan kiwi

Xmasakga jun, ni namaktiya

Chu ni naxamaya,

ni nalakgpakglhniya xkgalhwat,

kamaxki kakni

wa xla xlalskujni katuxawat

kalakgkatsanti.

Akxni na akxilha kgoslawaka,kalakapastkti pi, wix natlan

nalikgosa miliskgala, nikuma likgalhtawakganita, 

nalinan makgat lata niku chipinputuna. 


Snun tlan

Kakaxyawa milistlan 

nak minpulakni

xpalakta sputma.

Miliskgalala

kalimatlani mi’akskitit,

lanka milikaknit

kalimalhakgani minaku,

lata tlan kinkalitakatsiya

lilhakgananit mintapaxkin.

Lata nikula wix,

chu snun tlan.

Akstalanka

Akstalanka kalatapa

niku lapat kgalhiyaku kilhtamaku

xlakata akstalanka naniya

akxni nalakgchaman linin,

man tanks kalakgchuwan litlan

chuna nakamalakgchuwiya tiku talapakgo.

Anta niku kinkamalamanikan tlan,

kinkalimakaminkanitan natlawayaw tuku tlan,

niwa liminitaw natlawayaw tuku nitlan.

Pulh napaxkikana mikstu, 

xlakata tlan nakapaxkiya amakgapitsin.

PARTNERS

Atl Cuneo
Fondazione CRT
Fondazione CRC
Radio Lenga d'Oc
Pen Club
LO CIRDOC
LO CIRDOC
LO CIRDOC
LO CIRDOC
Nethics: Web Marketing & Web Solutions
Chambra D'Oc
Stemma Ostana

Comune di Ostana

Regione Piemonte - Logo 50 anni

The Ostana Prize celebrates the international support received

from the UNESCO International Decade of Indigenous Languages, and from two reference institutions in the linguistic field: the ELEN network (European Language Equality Network) and the NPLD network (Network to Promote Linguistic Diversity).

Chambra D'Oc
Stemma Ostana
Regione Piemonte - Logo 50 anni