Hawad

Joséphine BACON – Premio internazionale

“Premio Ostana scritture in Lingua Madre” edizione 2017

lingua innu (Canada)

Biografia

Nata nel 1947, è poetessa di lingua Innu, originaria di Pessamit, riserva indiana all’imbocco del fiume Betsiamites.

È considerata un’autrice simbolo del Québec anche per l’ampiezza della sua attività che va dalla produzione letteraria, alla didattica, al cinema. Come traduttrice-interprete ha svolto un ruolo importante nella raccolta di memorie linguistiche e saperi tradizionali. Di se stessa dice di non considerarsi una poetessa, ma di avere un cuore nomade e generoso che parla un linguaggio colmo di poesia, in cui riecheggiano le voci degli anziani.

Presso la casa editrice Mémoire d’encrier ha scritto la sua prima raccolta Bâtons à message / Tshissinuashitakana (2009), pensando ai nomadi itineranti tra i grandi spazi. Nel 2010 ha ricevuto il premio dei lettori del Marché de la poésie de Montréal per la sua poesia “Disegnami l’albero”. Sempre presso Mémoire d’encrier ha pubblicato, in collaborazione con José Aquelin, Nous sommes tous des sauvages (2011) e nel 2013 Un thé dans la toundra / Nipishapui nete mushuat (finalista al Prix du Gouverneur général e finalista al Grand Prix du livre de Montréal). 

Librettista e autrice di alcuni testi dello spettacolo di Chloé Sainte-Marie Nitshisseniten e tshissenitamin, Joséphine Bacon è stata invitata in Colombia, Francia, Russia, Armenia e Haiti.

Ha ricevuto numerosi riconoscimenti, partecipa regolarmente a spettacoli di poesia, collabora a riviste del Québec, europee, ecc.

Da oltre quarant’anni insegna l’innu-aimun e tiene numerosi laboratori di scrittura e conferenze nelle università e presso le comunità autoctone (Pessamit, Escoumins, Pointe-Bleue, Natashquan, Obedjiwan, Sept-îles e Odanak). Parallelamente lavora a diverse traduzioni dall’innu-aimun al francese. Collabora altresì come traduttrice e voce narrante a documentari, cortometraggi e serie televisive. Ha partecipato alle tredici puntate di Mupu (2002), alle serie Carcajou Mikun, Finding our talk prodotte da Mushkeg Nutaq e alla serie Innu-Assi prodotta da Manitu. Ha realizzato Tshishe Mishtikuashisht – Le petit grand européen (Johan Beetz, 1997) e Ameshkuatan – Les sorties du castor (1978).

Antologia

TESTO ANTOLOGIA: INNU

1

Niminunakuitishun

nuash nishkana tshetshi uapatakaniti

tshetshi pishkapatakaniti

nin eka nita

tshe tipatshimikauian.

2

(Chloé mak Gilles umenu)

Unashinataimui tsheku-mishtiku

an tshin

Unashinataimui shipu

ka tipatshimishk

Unashinataimui nutin

ka pimipanishk

Unashinataimui ishkuteu

ka tshissukuiaku

Uitamui nanitam tshe shatshin,

uitamui nanitam tshe shatshitan,

tshin ka ushikuikuin,

tshimushumat tshipeshukuat

anite etaian

tshetshi uapatanin


ka matau-pikutakanit


ka uapatamin tshipuamuna.

Eshkta anite nimitunenitshikanit

tshin napeu, tshin ka akuikuin,

Eshkta anite nimitunenitshikanit.

Tshin tshiam-inniun

ka uapatamin,

tshipeten tshitei


miam ka ishi-petuat


mitshishu

3

Nipa minueniten pimutaian

e minutakuaki amunissa

katshitshipataman aimun

kashkunit pimuteian

uinapekut ka uapimatshekamat

upauian nuash tshissishikua

tshin ka tshitapamin

uetakussit nitei utamitin anite niteit

apu tshekuanu apashtat

nipaui niminashapan

shetshen ninimipan

kamatshishit anite tau

tshitashuapamakunu

uetakussit minuashua

tshissishikua

tshuishamin, tshitakussin

apu uiesh tain

tshinatueniten tshiam-inniun

anite tshimishken

mitshishu ussishikut

ka puatit

apu aven tipenamishku

tshinanishin

miam manitu

ka nishtuit

tshuapamatin nikan-tshissenitamunit

tshin an tapue

Muku an tshin

tshipeshuapaten kassinu

tshekuan ka tipatamin

tshinatutatin

uesh ma tshipetatiti

tshuapamatin

uesh ma tshitshitapimititi

nutin nanitam nititutaik

anite e petakushin.

4

tshishishku nete kataku

uashku uasheshkunaputau uinipekunu

mitshishu patshshimeu umikunima

shipu nipaimakuan

nitush nititutaikuan

anite tshiashi-innuat ka tipatshimuht

ninatuten

apu tshekuan petakuat

Papakassik ashikuetak akuiakanu

Massekashkamik ka uishauat, ka

shipekut mak ka mikuat

kashinamu nissishikua e maian

Missinaku akushu

matshi-natukunu kutamu

natapuaniu-upashtamakana

ka patshitaniti unipimit

assi nekatshipannu utei

patshitenimu

nipa minueniten itsheniman

tshinipunu

nitshisseniten tshe mishkaman

nipakushuenitamun

anite eka nita ka itenitakuat

5

apu nanitam tipatshimushtatan

nitipatshimun

Nishtatiku nishtesh

niminik tshe ishi-inniunan

Tshakapesh nishim

niminik tshishpeuatamunu

Nishtatiku tshituteu nekana

apu tshissenimakan tanite

Tshakapesh tshituteu nekana

anite tipishkau-pishimuat

tuueu ashit utshekatikua

tshin an nitatanukan

tshimatau-mashinaimun

nipeten nikamun

natushieu nititshakusha

PARTNERS

Atl Cuneo
Fondazione CRT
Fondazione CRC
Radio Lenga d'Oc
Pen Club
LO CIRDOC
LO CIRDOC
LO CIRDOC
LO CIRDOC
Nethics: Web Marketing & Web Solutions
Chambra D'Oc
Stemma Ostana

Comune di Ostana

Regione Piemonte - Logo 50 anni

The Ostana Prize celebrates the international support received

from the UNESCO International Decade of Indigenous Languages, and from two reference institutions in the linguistic field: the ELEN network (European Language Equality Network) and the NPLD network (Network to Promote Linguistic Diversity).

Chambra D'Oc
Stemma Ostana
Regione Piemonte - Logo 50 anni